EMDR hakkında daha fazla bilgi
EMDR olarak kısaltılan “Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme”, kaza, cinsel saldırı veya şiddet içeren bir olay gibi şok edici bir deneyimin etkilerinden muzdarip olmaya devam eden kişiler için bir terapidir. EMDR ilk olarak 25 yıldan uzun bir süre önce Amerikalı psikolog Francine Shapiro tarafından tanımlanmıştır. Takip eden yıllarda, bu prosedür daha da detaylandırıldı ve tam teşekküllü ve etkili bir çevrimiçi psikoloji yöntemine dönüştürüldü.”
EMDR Derneği Hollanda
EMDR, özellikle anksiyete bozukluklarının ortaya çıkmasına neden olan travmatik deneyimler söz konusu olduğunda, anksiyete bozuklukları için giderek daha fazla kullanılmaktadır.
EMDR de giderek daha yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Diğer şeylerin yanı sıra, depresyon için.
EMDR travmatik anıların tedavisinde daha fazla açıklama yaptı
Çevrimiçi psikolog sizden, eşlik eden görüntüler, düşünceler ve duygular da dahil olmak üzere olayı tekrar düşünmenizi isteyecektir. İlk olarak, bu travmatik deneyim hakkında daha fazla bilgi toplamak için yapılır. Ardından işleme başlanır. Çevrimiçi psikolog sizden olayı hatırlamanızı isteyecektir. Bu prosedür sırasında, çevrimiçi psikolog danışanı kamera aracılığıyla görür ve tepkileri yakından izlenir. Ancak şimdi bu, dikkat dağıtıcı bir uyaranla birlikte yapılıyor. GGZonline’da bu, görüntü üzerinde hızla hareket eden küçük bir toptur. Çevrimiçi psikolog topun şeklini, boyutunu ve rengini ayarlayabilir.
Uyaran ‘setleri’ (= serileri) ile çalışırız.
Her setten sonra kısa bir dinlenme yapılır. Çevrimiçi psikolog, müşteriye aklına ne geldiğini soracaktır. EMDR prosedürü genellikle bir düşünce ve görüntü akışını tetikler, ancak bazen de duyguları ve fiziksel hisleri de tetikler. İşler sık sık değişir. Her setten sonra, müşteriden en belirgin değişikliğe odaklanması istenir ve ardından yeni bir set gelir.
Beklenen etkiler nelerdir?
Setler yavaş yavaş hafızanın gücünü ve duygusal yükünü kaybetmesine neden olacaktır. Böylece orijinal olaya geri dönmek giderek daha kolay hale gelir. Danışanın normalde bu düşüncelerle bağlantılı olarak hissettiği endişe ve gerginlik giderek azalır. Birçok durumda, bellek görüntülerinin kendileri de değişir, örneğin bulanıklaşır veya küçülür. Ancak aynı durumun daha az tatsız yönleri de ön plana çıkabilir. Bir başka olasılık da, yeni düşüncelerin veya içgörülerin kendiliğinden ortaya çıkması ve olaya farklı, daha az tehdit edici bir anlam vermesidir. Bu etkiler, şok edici deneyimin kişinin yaşam öyküsünün giderek daha fazla bir parçası haline gelmesine katkıda bulunur.
EMDR başka ne için uygundur?
Duygu yüklü anıların ve imgelerin kronik ağrı, depresyon, yeme bozuklukları, bağımlılıklar ve psikoz gibi diğer şikayetlerde de önemli bir rol oynadığına dair kanıtlar giderek artmaktadır. Bu nedenle EMDR, genellikle daha geniş bir tedavi planının bir parçası olarak bu sorunlara ve bozukluklara giderek daha fazla uygulanmaktadır. GGZonline’da EMDR, TSSB dahil anksiyete bozukluklarında ve depresyonda uygulanmaktadır.
EMDR 1. tercih tedavi yöntemidir
Çok sayıda araştırma da yapılmıştır. TSSB için EMDR’nin etkinliği üzerine 20’den fazla randomize kontrollü klinik çalışma bulunmaktadır. Bu da EMDR’yi psikolojik travma alanında en çok değerlendirilen tedavilerden biri haline getirmektedir.
Avrupa Komisyonu’nun son kılavuzuna göre Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Derneği (ISTSS) ve Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) ve Ruh Sağlığı Bakımında Multidisipliner Kılavuzlar için Ulusal Yönlendirme Komitesi de dahil olmak üzere çok sayıda başka kılavuz komitesi (www.ggzrichtlijnen.nl) ve Dünya Sağlık Örgütü’ne göre EMDR, imgesel maruziyet ile birlikte ‘tercih edilen tedaviTSSB için. Bu, EMDR’nin bir 1
e
seçim tedavisi.
EMDR üzerine bilimsel araştırmalar
EMDR, bilimsel araştırmalarda hem bekleme listesi kontrol koşulları hem de aktif tedavilerle karşılaştırılmıştır. Birçok meta-analiz EMDR’nin akut ve kronik TSSB için etkili bir tedavi olduğunu göstermektedir; bu tedavide tek seferlik bir travma sınırlı sayıda seansta işlenerek hastaların artık TSSB kriterlerini karşılamaması sağlanabilir (örneğin, Bisson ve ark., 2007; Chen, Zhang, Hu ve Liang, 2015; Gerger ve ark. , 2014; Watts ve ark., 2015). Erken çocukluk travmasından kaynaklanan TSSB için EMDR’nin etkisine ilişkin çalışmaların bir meta-analizi de nispeten büyük bir etki göstermektedir (Ehring ve ark., 2014). EMDR ve travma odaklı bilişsel davranış terapisinin diğer biçimleri, düzenli bakım veya bekleme listelerinden daha iyi sonuçlar vermektedir (Bisson, Roberts, Andrew, Cooper ve Lewis, 2013). Bu nedenle Anksiyete Bozukluklarına İlişkin Multidisipliner Kılavuzda şu ifadeler yer almaktadır:
“EMDR, TSSB için en uygun psikolojik müdahalelerden biridir. Yöntem etkilidir ve doğası gereği birçok hasta ve çevrimiçi psikolog tarafından nispeten duygusuz olarak deneyimlenir”.
Bu kılavuzun kapsamı, psikotravma alanındaki diğer uluslararası uzman panelleri ve danışma komiteleri ile uyumludur. Örneğin, uluslararası alanda büyük saygı gören NICE kılavuzu, çevrimiçi psikologlardan TSSB hastalarına EMDR veya travma odaklı bilişsel davranış terapisi (TF-CBT) gibi kanıta dayalı tedavilerden başka bir şey sunmamalarını beklemektedir:
“TSSB hastaları diğer psikolojik tedavi türlerini talep ettiklerinde (örneğin destekleyici terapi, yönlendirici olmayan terapi
“TSSB hastaları diğer psikolojik tedavi biçimlerini (örneğin destekleyici terapi, yönlendirici olmayan terapi, hipnoterapi, psikodinamik terapi) talep ettiklerinde, bu tedavilerin TSSB üzerinde klinik açıdan önemli bir etkisi olduğuna dair henüz ikna edici bir kanıt bulunmadığı konusunda bilgilendirilmelidirler.”
Randomize etki çalışmaları da EMDR’nin psikotik bozukluk gibi ciddi komorbiditesi olan TSSB vakalarında etkili olduğunu göstermektedir (Van den Berg ve ark., 2015; De Bont ve ark, 2015), özgül fobiler (örn. Doering, Ohlmeier, De Jongh, Hofmann ve Bisping, 2013), obsesif-kompulsif bozukluk (Nazari, Momeni, Jariani ve Tarrahi, 2011) ve bipolar bozukluk (Novo vd., 2014). EMDR’nin diğer psikopatoloji türlerindeki etkinliğine ilişkin ampirik araştırmalar devam etmektedir.
Referanslar
Bisson J.I., Ehlers A., Matthews R., Pilling S., Richards D., & Turner S. (2007). Kronik travma sonrası stres bozukluğu için psikolojik tedaviler. Sistematik inceleme ve meta-analiz. Brit j Psychiat, 190, 97-104.
Bisson J.I., Roberts N.P., Andrew M., Cooper R., & Lewis C. (2013). Yetişkinlerde kronik travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) için psikolojik tedaviler. Cochrane Sistematik İncelemeler Veritabanı 12, CD003388.
Chen L., Zhang G., Hu M., & Liang X. (2015). Yetişkin travma sonrası stres bozukluğu için bilişsel-davranışçı terapiye karşı göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme: sistematik gözden geçirme ve meta-analiz. J Nerv Ment Dis, 203(6), 443-451.
Bont P.A.J.M. de, Berg D.P.G. van den, Vleugel B.M. van der, Roos C. de, Jongh A. de, Gaag M. A. van der, Minnen M. van (2015). Psikotik bozukluğu olan hastalarda travma sonrası stres bozukluğunu saptamada Travma Tarama Anketi’nin yordayıcı geçerliliği. British Journal of Psychiatry, 206 (5), 408-416. doi: 10.1192/bjp.114.148486
Ehring T., Welboren R., Morina N., Wicherts J.M., Freitag J., & Emmelkamp P.M.G. (2014). Çocukluk çağı istismarından kurtulan yetişkinlerde travma sonrası stres bozukluğuna yönelik psikolojik tedavilerin meta-analizi. Clinical Psychology Review, 34, 645-657.
Doering S., Ohlmeier M.C., Jongh A. de, Hofmann A., & Bisping V. (2013). Dental fobi için travma odaklı tedavi yaklaşımının etkinliği: Randomize bir klinik çalışma. European Journal of Oral Sciences, 121, 584-593.
Gerger H., Munder T., Gemperli A., Nüesch E., Trelle S., Jüni P., Barth J. (2014). Parçalanmış kanıtların ağ meta-analizi ile bütünleştirilmesi: travma sonrası stres bozukluğu olan yetişkinler için psikolojik müdahalelerin göreceli etkinliği. Psikolojik Tıp. Çevrimiçi yayınlandı: 16 Nisan 2014. doi:10.1017/S0033291714000853.
Anksiyete Bozukluklarına İlişkin Multidisipliner Kılavuz (2003). Ruh sağlığı hizmetlerinde multidisipliner kılavuzlar için ulusal yönlendirme grubu. Sağlık Hizmetleri CBO/Trimbos Enstitüsü için Kalite Enstitüsü. Şu adresten erişilebilir: www.ggzrichtlijnen.nl.
Ulusal Ruh Sağlığı İşbirliği Merkezi. (2005). Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Birinci ve İkinci Basamakta Yetişkinlerde ve Çocuklarda TSSB’nin Yönetimi. Klinik Kılavuz 26. Londra, Birleşik Krallık: National Institute for Clinical Excellence.
Nazari H., Momeni N., Jariani M., & Tarrahi M. (2011). Obsesif kompulsif bozukluk tedavisinde göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işlemenin sitalopram ile karşılaştırılması. Uluslararası Klinik Uygulamada Psikiyatri Dergisi, 15, 270-274.
Novo P., Landin-Romero R., Radua J., Vicens V., Fernandez I., Garcia F., Amann, B. (2014). Travmatik olay öyküsü olan subendromal bipolar hastalarda göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme terapisi: Randomize, kontrollü bir pilot çalışma. Psikiyatri Araştırmaları, 219, 122-128.
Seidler G. H., & Wagner F. E. (2006). TSSB tedavisinde EMDR ve travma odaklı bilişsel-davranışçı terapinin etkinliğinin karşılaştırılması: Meta-analitik bir çalışma. Psychol Med, 36, 1515-1522.
Shapiro F. (1995). Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme: Temel ilkeler, protokoller ve prosedürler. New York: Guilford Press.
Berg D. van den, Bont P. de, Vleugel B. van der, Roos C. de, Jongh A. de, Minnen A. van, & Gaag M. van der (2015). Psikotik bozukluğu olan hastalarda travma sonrası stres bozukluğu için göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işlemeye karşı uzun süreli maruz bırakma ve bekleme listesi. Jama Psychiatry, 72, 259-267.
Watts B.V., Schnurr P.P., Mayo L., Young-Xu Y., Weeks W.B., & Friedman M.J. (2013). Travma sonrası stres bozukluğuna yönelik tedavilerin etkinliğinin meta-analizi. Journal of Clinical Psychiatry, 74, 541-550.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO; 2013). Özellikle stresle ilişkili durumların yönetimi için kılavuzlar. Cenevre: DSÖ.